Bankaların Sizi Sömürmesine İzin Vermeyin!
Enflasyonun arttığı şu dönemde devlet asgari ücret zammını da belirledi. Vatandaş olarak üçün beşin hesabını en çok yaptığımız dönemdeyiz diyebiliriz. Ama gel gelelim milyarlarca lira kâr eden bankalar, biz müşterilerinin kendi içlerinde veya başka bankalardaki hesaplara yolladığı 300-500 liradan 3-5 lira tırtıklamakla günü kurtardıklarını zannetmeye devam ediyorlar!
Ne Oldu Yahu?
Bildiğiniz üzere 5 yıl bir bankada çalıştım. Haliyle bankacılık sektörünü yakından takip etmeye gayret ediyorum. Hakkımda kısmını okumadıysanız okuyabilirsiniz.
Geçenlerde ATM kartımı kaybettim şüphesiyle ne olur ne olmaz diye eşime Kuveyt Türk’ün mobil şubesinden 1000 lira yolladım. Hiçbir masraf almadan 2 dakika sonra hesabına geçti. Kartı evde bulunca aynı parayı bana yolladı Finansbank hesabından. 3,95 ₺ yemişler hemen. Halkbank mobilden yollarken çekmediğini fark etti ve oradan yolladı kalan kısmını. Peki, ben daha Finansbank hesabına yollar mıyım para? Peki, eşim bir de Finansbank’tan bana veya başkasına para yollar mı? Bu soruların cevabını biliyorsunuz.
EFT Nedir?
Öncelikle EFT yani Elektronik Fon Transferi sistemi Merkez Bankası’nın sağladığı bir sistemdir. Merkez Bankası tutara göre değişmekle birlikte, bankaların yaptıkları her EFT işlemi için bankalardan ücret almaktadır.
8000 liraya kadar olan her EFT bankaya yirmişer kuruşa (20 kr) mal oluyor.
8000 ile 874.000 arası EFT’lerde ödeme tutarının milyonda 25’i tutarında alınıyor.
874.000 ₺’nin üstündeki EFT’lerde (artık kimde o kadar para varsa) EFT başına 21,85 ₺ alınıyor. Bu veriler 2020 verileri idi, artmış olabilir. Daha güncelini bulamadım.
TCMB 2021'de şöyle bir genelge yayımladı:
EFT işlemlerinden alınacak ücret işlem tutarının 1.000 lira ve altında olması halinde mobil bankacılık uygulamaları ve internet bankacılığı aracılığıyla yapılan işlemler ile düzenli ödemelerde 1 lirayı, ATM’den yapılan işlemlerde 2 lirayı, diğer kanallarla yapılan işlemlerde ise 5 lirayı geçemez. İşlem tutarının 1.000 lira ila 50 bin lira arasında olması halinde bu sınırlar sırasıyla 2 lira, 5 lira ve 10 lira olarak, işlem tutarının 50 bin lira üzerinde olması durumunda ise 25 lira, 50 lira ve 100 lira olarak uygulanır. Aynı bölümde ayrıca, FAST işlemleri karşılığında alınabilecek ücretin azami sınırlamalara tabi olduğu, EFT sisteminin resmi çalışma saatleri dışında gerçekleştirilen FAST işlemleri için söz konusu azami ücretlerin yüzde 50 artırımlı olarak uygulanabileceği maddesi de konuldu.
Velhasıl bankalar, senin-benim yaptığımız 8000 ₺’ye kadar olan EFT’ler için Merkez Bankası’na 20 kuruş ücret öderken, müşterilerinden de bu parayı fazlasıyla tahsil ediyorlar. Kimi banka EFT ücreti olarak 4 lira alırken, kimi banka ”Geç EFT” diye adlandırdıkları, örneğin saat 16.00′dan sonra gerçekleşen işlemler için 7 liralara varan EFT ücreti alabiliyor. EFT ücreti ödememek için müşteriler de haliyle kırk takla atıyor.
Ha, eğer bankanın bir şubesine giderek, oradaki gişeden bir EFT işlemi gerçekleştirmeye kalkarsanız, çok küçük tutarlar için bile 20 liradan başlayan EFT ücreti ödemeniz gerekir. Ama benim isyanım mobil ve internet şubedeki durumlara. Zira hiç değilse gişede belirli bir operasyonel yük var.
Havale Nedir?
Havale, bankaların kendi içindeki hesaplarının arasında para transferi yapılmasına denir. Yani ben kendi Ziraat hesabımdan arkadaşım Ali’nin Ziraat’teki hesabına para yollarsam bu havale olur. Yahut Ayşe’nin Finansbank hesabından Fatma’nın Finansbank hesabına para yollaması gibi. Yani havale, aynı bankanın farklı hesapları arasındaki ödeme şeklidir. EFT saatleri mesai saatleri ile sınırlıyken, havalenin saati yoktur. Yani, Akbank’taki hesabınızdan başka birinin Akbank’taki hesabına 7/24 para gönderebilirsiniz. Havale işleminin bankaya kayda değer bir maliyetini tespit edemedim açıkçası. Buna rağmen utanmadan havaleden bile ücret alan bankalar yok değil.
Bankaların EFT ve Havale Ücretleri
Ne yazık ki çoğu banka kendi içindeki para transferinden yani havaleden bile ücret alıyor. Ziraat hesabı olan biri mobil şubesinden(bakın bir dijital kanaldan) benim Ziraat hesabıma para yollamak istese 1,55 ₺ ücret ödemek zorunda. 20 lira da yollasa gidiyor o para. Ha, 50.000 TL ve üstü bir para yollasa 19,48 ₺ ödeyecek! Aynı bankanın başka şubesine para yatırma çekme işlemlerinde bile ücret çıkartan bankalar var.
Birkaç bankanın sitesine girip özellikle araştırdım:
Garanti EFT ücreti; mobil ve internet şubede 3,11 ₺ ücret keserken (50.000'i geçerse 39 TL) bu ücretler havalede mobil ve internet şubede ise 1,55 ₺ ücret almakta (50.000'i geçerse 19,48 ₺).
Akbank EFT ücreti; mobil ve internet şubede 3,11 ₺ ücret keserken (50.000'i geçerse 39 TL) bu ücretler havalede mobil ve internet şubede ise 1,55 ₺ ücret almakta (50.000'i geçerse 19,48 ₺).
Peki Garanti EFT ücreti ödememek için veya Akbank EFT ücreti ödememek için bu bankaların müşterileri çaba gösteriyor mu? Hayır. Hala milyonlarca insan bu ücretleri çatır çatır veriyor. Yani Ziraat Bankası EFT ücreti ödememek için ne yapmalı sorusuna cevabım: Ziraat'ten yollamayın olur :)
Hangi bankaya bakarsanız bakın belirli ücretlerle karşılaşacaksınız. Bankalar bu işlemlerden ciddi derecede kârlar elde etmektedirler. Bunu Hürriyet’ten bulduğum verilerle destekleyeyim:
“BDDK verilerine göre, bankaların faiz dışı gelirleri bu yılın ocak-nisan döneminde 2016'nın aynı dönemine kıyasla yüzde 17,9 artarak 17 milyar 973 milyon liraya ulaştı.
Faiz dışı gelirler içinde yer alan kredilerden alınan ücret ve komisyonların payı yüzde 14,8 oldu. Ücret ve komisyonlardan elde edilen gelir de geçen yılın ocak-nisan dönemine göre yüzde 20,7 artarak 2,7 milyar liraya yükseldi.
Bankaların verdiği hizmetler üzerinden elde ettiği gelir 2017'nin ilk 4 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19,5 artarak 8,8 milyar liraya ulaştı. Bankacılık hizmetlerinden elde edilen gelirin toplam faiz dışı gelirler içindeki payı yüzde 48,7 olarak kayıtlara geçti.”
Hesap İşletim Ücretini Unutmamak Lazım!
Bu işin bir de hesap işletim ücreti yönü var ki orası da evlere şenlik. BDDK’nin getirdiği mevzuatın etrafından dolanan bankalar bir tane hesap işletim ücreti olmayan hesap (adına hesap denirse) üretip diğer hesaplardan hala hesap işletim ücreti almaya devam etmektedirler.
Yıllar önce Boğaziçi Üniversitesi’nde aldığım bir işletme dersine gelen üst düzey bir Garanti Bankası yetkilisi derste “18 milyona yakın kartımız/hesabımız var. Bunların büyük çoğunluğundan 6 ayda bir ortalama 60 ₺ talep ediyoruz. Taş çatlasa 1 milyon kişi itiraz ediyor ve işin peşinden koşuyor. Gerisinden aldığımız para da bize kâr olarak yetiyor eheühehehe…” demişti yüzümüze sırıtarak. Hazırlıktayken (sene 2009) benim Garanti hesabıma babam para yollamıştı. Hesap işletim ücreti adı altında gelen parayı hiç etmişlerdi. Babamla Garanti şubesini basmıştık. Baya bir bağırış-çağırış ve dilekçelerden sonra o parayı geri hesabıma yatırmışlardı.
Oynanan tiyatro oldukça trajikomik değil mi sizce de? Yine okulda kıymetli hocamız Ahmet Burak EMEL’den aldığımız “Turkish Banking Sector” dersinde yaptığımız hesaplama dudaklarımızı uçuklatmıştı. Bankaların verdikleri kredilerde aldıkları dosya ve işlem masraflarını topladık. Sonra bankacılık sektöründe çalışan herkese 5000 ₺ net aylık maaş verdik. Kişi başı yıllık 60.000 ₺ yapar dikkatinizi çekerim. Çalışan herkesin bir yıllık maaşından çok daha fazla parayı bu dosya masrafı kaleminden topluyorlardı. Bakın faiz gelirleri daha işin içine bile girmedi.
Konuyla ilgili bir bankanın şu reklamlarını izlemenizi tavsiye ederim:
EFT & Havale ve Hesap İşletim Ücreti Vermek İstemiyorum Ama Nasıl?
Garanti EFT ücreti ödememek için, Akbank EFT ücreti ödememek için ve ücretsiz eft nasıl yapılır gibi ifadeler milletimizin Google'da en çok arattırdığı sorgulardandır . Ben sizin için biraz araştırma yaptım aşağıdaki gibi sonuçlar buldum:
Hesap işletim ücreti almayan bankalar
Kuveyt Türk
Enpara.com
Yapı Kredi Nuvo
Cepteteb
Albaraka Türk
Türkiye Finans
Vakıf Katılım
Ziraat Katılım
Havale ve EFT ücreti almayan bankalar
Kuveyt Türk
Vakıf Katılım
Ziraat Katılım
Albaraka Türk
Yapı Kredi Nuvo
Fibabanka
Cepteteb
Enpara.com
Sonuç
Bankalar, birçok yerden voleyi vurmakta ve durumları her geçen gün iyiye gitmektedir. Sizler-bizler bireysel gariban müşteriler olarak paramızın hesabını iyi yapmamız gerekmektedir. Sonuçta devlete giden bir vergi söz konusu değil. Bugün (2020 itibarıyla) günlük 100 milyar ₺’lik bir EFT işlem hacmi var. İşlem adedi olarak düşünülünce Merkez Bankası’na işlem başı 20 kuruş ödeyen bankalar yukarıda yazdığım örneklerde olduğu gibi 2-3 hatta 7 liraya varan meblağları bizlerden tahsil(!) etmektedirler. O yüzden yukarıda yazdığım EFT & havale ücreti almayan bankalar tercih edilesidir.
Ne diyeyim Allah bereketinizi artırsın!