Cemal Safi Kimdir?
Cemal Safi kimdir? 1 ay sonra böyle bir yazıyla dönmek beni mahzun etti. En sevdiğim şairlerden biri olan Cemal Safi 17 Nisan 2018'de hakka yürüdü. Bizler kıymetli insanların kıymetlerini öldükten sonra anlamamızla meşhur olmuş bir milletiz. Aslında bu bende de şok etkisi yarattı. Orhan Gencebay, Göksel Baktagir gibi yaşayan efsaneleri bir an önce kaleme alma ihtiyacını hissettim. Gelin koca yürekli şairimiz Cemal Safi kimdir, Cemal Safi meşhur şiirleri hangileridir sorularına beraber cevap bulalım.
Cemal Safi Kimdir?
Benim gibi Samsunlu olan Cemal Safi 1938'de Samsun'da doğdu. Samsun'daki Sanat Okulu'nun Torna Tesviye bölümünden mezun oldu.1959 yılında ailesiyle beraber Ankara'ya yerleşti. Kaynaklarda 38 yaşından sonra şiir yazmaya başladığı yazmaktadır. Bu da 1976 yılına tekabül ediyor. Şiirlerini ilk defa üstadım Orhan Gencebay besteliyor. '89 yılında Zekai Tunca üstadın bestelediği "İmkansız (Rüyalarım Olmasa)" şiiriyle Hürriyet gazetesinin Altın Kelebek ödülünü; pek sevmediğim şiiri olan "Vurgun"a Selçuk Tekay tarafından yapılan besteyle de Milliyet gazetesinin Yılın En Sevilen On Şarkısı birincilik ödülünü kazanıyor. 1991'de yine "Rüyalarım Olmasa (İmkansız) ile TRT'nin En İyi Türk Sanat Müziği ödülüne mazhar oldu. Youtube'da şöyle bir anektod gördüm sizinle de paylaşmak istedim:
Bir gün sözlerin büyücüsü, yaşayan efsane (artık değil :( ) isimleri ile anılan üstad Cemal Safi'nin kapısı, ünlü bestekâr Zekai Tunca tarafından çalınır. Zekai Tunca, Üstada bir soru yöneltir;
- Hocam, bir sevgili düşün, sadece rüyalarda görüyorsun. Sizce böyle birşey olabilir mi?
Üstadın cevabı nettir: - Neden olmasın, elbette olur.
Zekai Tunca durur mu, tabii ki durmaz: - Hocam bunu anlatır bir şiir yazabilir misiniz?
Üstad, tabii ki der ve görüşmek üzere ayrılırlar. Üç gün sonra bir telefon görüşmesi geçer aralarında ve Zekai Tunca şiiri sorar; üstad şiirin hazır olduğunu söyler söylemez, bir koşu şiirine kavuşur bestekârı. Üç gün içinde de besteler ve ortaya "yılın söz yazarı ve yılın bestekarı" ödülünü kazandıran o muhteşem eser çıkar.
Rüyalarım Olmasa - Zekai Tunca
Yıldızlara baktırdım fallara çıkmıyorsun
Seni görmem imkansız rüyalarım olmasa
Pencereden bakmıyor yollara çıkmıyorsun
Seni görmem imkansız rüyalarım olmasa
Zor mu geldi kalbinde bana sevgi saklamak
Yakıp gittiğin yeri dönüp bir kez yoklamak
Değil sabaha kadar seni öpüp koklamak
Seni sarmam imkansız rüyalarım olmasa
Sevmesem özlermiyim seni can pahasına
Ne olur bir fırsat ver, beni bir dahasına
Adını söyleyemem senden bir başkasına
Seni sormam imkansız rüyalarım olmasa
Düşlerimde incitsem günlerce uyuyamam
Sana değil, saçının bir teline kıyamam
Yıllar sonra dönsende' nerde kaldın' diyemem
Seni kırmam imkansız rüyalarım olmasa
Yalvarırım mektup yaz beş dakkanı ayırda
Su serp yanan sineme sağlığını duyur da
Yaban gülü gibisin dağda,kırda,bayırda
Seni dermem imkansız rüyalarım olmasa...
90'lı yıllar malum kasetin hükümdarlık sürdüğü yıllar Cemal Safi üstad da 1990 yılında "Bu Gece Kalıyorum" adında bir şiir kaseti çıkarıyor. 1993 yılında şiirlerini Vurgun adlı ilk kitabında yayınladı. 2000 yılında "Sende Kalmış", 2002 yılında "Kıyamete Kırk Kala" ve 2008 yılında da "Ya Evde Yoksan" şiir kitapları yayımlandı.
Cemal Safi'nin bu güne kadar 40 tanesi Orhan Gencebay tarafından olmak üzere Zekai Tunca, Selçuk Tekay, Onur Akay ve Candan Erçetin gibi ünlü sanatçı ve besteciler tarafından 150 civarında şiiri bestelendi.
Cemal Safi Şiirlerinden Kesitler
"Kadınlar duyduklarına inanırlar erkeklerse gördüklerine.
Bu yüzden kadınlar makyaj yapar erkekler ise yalan söyler."
***
"mademki aşk tablosunun taktirinden acizsin,
git de çağdaş ressamlar modern resmini çizsin"
***
"yari ferhat olanın ellerle ülfeti ne?
şirin ol; katlanayım dağ gibi külfetine"
***
"bazıları gitmeyi bile beceremiyor, ya anısı kalıyor yada acısı."
***
"sen henüz lâyık değilken tomurcuk kadar aşka
sana kim açar gül bahçesini benden başka"
***
"ilk defa vurmadım başımı taşa
yanıla yakıla geldim bu yaşa
sanma ki sen beni aldattın, hâşâ!
çoktandır başladı bende bitişin
o senin aslına rücu edişin"
***
"gerçek aşk şans oyunları gibi.
hayali bile mutlu edebiliyor insanı;
fakat tutturabilene 'aşk' olsun"
Daha nice mısralar var aşkı en güzeliyle anlatan. Ama yazıyı doldurmak istemiyorum. Şuraya şiirlerinin olduğu bir antoloji linki bırakayım. Meraklısı inceleyebilir. Cemal Safi Şiirleri
Gelin Cemal Safi şiirlerinden bestelenenlerden birkaçını size sunayım.
Tek Hece Aşk - Orhan Gencebay
Var mı beni içinizde tanıyan
Yaşanmadan çözülmeyen sır benim
Kalmasa da şöhretimi duymayan
Kimliğimi tarif etmek zor benim
Bülbül benim lisanımla ötüştü
Bir gül için can evinden tutuştu
Yüreğine Toroslar’ dan çığ düştü
Yangınımı söndürmedi kar benim
Niceler sultandı, kraldı, şahtı
Benimle değişti talihi, bahtı
Yerle bir eyledim taç ile tahtı
Akıl almaz hünerlerim var benim
Kamil iken cahil ettim alimi
Vahşi iken yahşi ettim zalimi
Yavuz iken zebun ettim Selimi
Her oyunu bozan gizli zor benim
Yeryüzünde ben ürettim veremi
Lokman Hekim bulamadı çaremi
Aslı için kül eyledim Keremi
İbrahim’in atıldığı kor benim
Sebep bazı Leyla bazı Şirindi
Hatırım için yüce dağlar delindi
Bilek gücüm Ferhat ile bilindi
Kuvvet benim, kudret benim, fer benim
İlahimle Mevlana’yı döndürdüm
Yunusumla öfkeleri dindirdim
Günahımla çok ocaklar söndürdüm
Mevladanım hayır benim, şer benim
Benim için yaratıldı Muhammed
Benim için yağdırıldı o rahmet
Evliyanın sözündeki muhabbet
Enbiyanın yüzündeki nur benim
Kimsesizim hısmım da yok hasmımda
Görünmezim cismimde yok resmimde
Dil üzmezim tek hece var ismimde
Barınağım gönül denen yer benim
Benim adım aşk!
Cemal Safi
Cemal Safi kimdir denince akla gelecek ilk şiirdir belki de bu. Bu şiirle ilgili yazılabilecek çok şey var. Ama internette gezinirken çok hoşuma giden bir analiz buldum sizinle de paylaşmak istedim. Vaktiniz olduğunda buradan okuyabilirsiniz: Tek Hece Aşk - İnceleme
Şimdi eserin muazzam şekilde bestelenmiş halini dinleyelim.
Çoğu şair söz konusu kendi şiirlerini okumak olduğunda şiir yazmaktaki maharetini gösteremeyebilir. Bunun en büyük istisnalarından biri Cemal Safi bana göre. Zira internette ufak bir araştırma yaparsanız da görebileceğiniz gibi onun kendi şiirini okuduğunda birçok insanın gözleri dolar. Hatta kendisi şiirlerini okurken bile çoğu zaman kendinden geçer. Tek Hece Aşk'ın kendi sesiyle versiyonunu da sizlere sunmak isterim.
Git - Candan Erçetin
Git iş işten geçmeden, çok geç olmadan vakit,
Günahıma girmeden, katilim olmadan git!
Git de şen şakrak geçen günlerine gün ekle,
Beni kahkahaların sustuğu yerde bekle.
Git ki siyah gözlerin arkada kalmasınlar,
Git ki gamlı yüzümün hüznüyle dolmasınlar.
Mademki benli hayat sana kafes kadar dar,
Uzaklaş ellerimden uçabildiğin kadar.
Hadi git, benden sana dilediğince izin,
Öyle bir uzaklaş ki karda kalmasın izin.
Kahrımın nedenini söylesem irkilirler;
Çünkü herkes beni Kays, seni Leyla bilirler.
Sanırlar ki sen beni biricik yar saymıştın;
Oysaki hep yedekte, hep elde var saymıştın.
Hadi git, ne bir adres, ne bir hatıra bırak,
Zannetme ki, pişmanlık, mutluluk kadar ırak!
Sanma ki fasl-ı bahar geldiğim gibi gitmez,
Sanma ki hüsranını görmeye ömrüm yetmez.
Her darbene tahammül edecektir bedenim,
Gururum mani olur perişanıma benim.
Yari Ferhat olanın ellerle ülfeti ne?
Şirin ol katlanayım dağ gibi külfetine.
Henüz layık değilken tomurcuk kadar aşka,
Sana gül bahçesini kim açar benden başka!
Hercai arılara meyhanedir çiçekler,
Kim bilir şerefinden kaç kadeh içecekler!
Mademki aşk tablosunun takdirinden acizsin,
Git de çağdaş ressamlar modern resimler çizsin.
Ne vedaya gerek var, ne de mektuba hacet,
Git de Allah aşkına bir selama muhtaç et!
Güllere de aşk olsun gene sen kokacaksan!
Fallara da aşk olsun gene sen çıkacaksan!
Kopsun nerden inceyse artık bu bağ, bu düğüm!
Her gece daha berbat, daha vahim gördüğüm.
Korkulu düşlerimi yorumdan kaçırıyorum;
Sırf sana üzülüyor, sırf sana acıyorum!
Git iş işten geçmeden, çok geç olmadan vakit,
Günahıma girmeden, katilim olmadan git! ...
Orhan Gencebay bestesi bana göre daha iyi ama çeşitlilik olması adına bunu da paylaşmak istedim.
Orhan Gencebay ve Cemal Safi
Samsun'dan aynı mahalleden iki dostlar bu üstadlar. İkisinin de birbirlerine övgü dolu sözleri mevcut. 40 şiirini besteledi Orhan Gencebay Cemal Safi'nin. Ya Evde Yoksan, Ayşen, Bilseydim, Tek Hece Aşk... Bir gün bu şarkılardan bir liste yapmak nasip olur inşallah. Allah Cemal Safi'ye rahmet etsin.